Dünya bazarlarında qaz və neftin qiymətləri volatillik göstərsə də, yenə də yüksək olaraq qalır.
Rusiyanın Energetikanın İnkişafı Fondunun direktoru Sergey Pikin neftin bazar qiyməti ilə bağlı Oxu.Az-a danışıb.
– İndiki qiymət ardıcıllığı postsovet məkanının neft hasil edən ölkələri – Azərbaycan, Rusiya, Qazaxıstan üçün sərfəlidir?
– Biz nefti dünya kotirovkalarına uyğun qiymətlərlə satırıq. Bazar qiymətləri bahalaşırsa, satış bu qiymətlərlə gedir. Ancaq Rusiyanın etdiyi kimi endirimlər edilə bilər, çünki bir çox məntiqi fəaliyyətlər məhv edildi. Ancaq indi logistika tədricən qurulur və endirimlər artıq o qədər də böyük deyil. Neft hasil edən ölkələr pul qazanır, amma söhbət Rusiyadan gedirsə, bizdə indi böyük ticarət profisiti var və sadəcə olaraq, valyuta gəlirlərini yatırmaq üçün heç bir yer yoxdur.
Ehtiyatlarımız dondurulub və sanksiyalar altındadır, onları bir yerə toplamaq inanılmaz dərəcədə axmaqlıqdır. Biz xaricdən gətirilən malları, texnologiyaları ala bilmirik. İdxal azalıb. İxrac gəlirlərindən nə qazanacağımız bəlli deyil, iqtisadiyyat onu absorbsiya edə bilmir. 2022-ci ilin beş ayında Rusiyaya gələn ixrac kütləsi Rusiya Federasiyasının bütün 2020-ci ildə neft və qaz satışından əldə etdiyi gəlirdən çoxdur.
Azərbaycan və Qazaxıstan iqtisadiyyatları üçün cari qiymətlər mütləq üstünlükdür. Bu ölkələr sanksiyalar siyasətindən kənardadır. Bu, ehtiyatları artırmaq, gələcək inkişaf üçün əlavə investisiyalar etmək və riskləri şaxələndirmək üçün bir fürsətdir.
– Azərbaycan və Rusiya neft-qaz bazarında rəqibdir?
– Ümumiyyətlə, hesab edirəm ki, yox. Neft sahəsində dəqiq bu, belə deyil. Baxmayaraq ki, əlbəttə, qaz təchizatı mövzusunu müzakirə etmək olar, amma burada müəyyən rəqabət elementi var. Əsas məsələ “mavi yanacağ”ın hansı qiymətə satılmasından gedir.
– Martın lap sonunda Rusiya hökumətinin baş nazirinin müavini Aleksandr Novak neftin bir barelinin qiymətinin 300, bəlkə də 500 dollara yüksələcəyini istisna etmədi. Bu, realdır?
– Aleksandr Novak bu yaxınlarda keçirilən Sankt-Peterburq Beynəlxalq İqtisadi Forumunda çıxış edərkən öz qiymətləndirməsini dəyişdi və daha real rəqəmin adını çəkdi – bir barel üçün 150 dollar. Fikrimcə, bu proqnoz bu ilin dördüncü rübündə, bəlkə də, daha tez özünü doğrulda bilər. Neft bahalaşır, tələb isə artmaqda davam edir.
Nair Əliyev
