Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında “Erməni ziyalılar Azərbaycan mədəni irsinin müdafiəsinə qalxdı” adlı veriliş efirə gedib.
Verilişdə erməni kilsəsi və alimləri indiki Ermənistanda azərbaycanlıların tarixi izlərini, yaratdığı maddi mədəniyyət nümunələrini dağıtmaq, saxtalaşdırmaq yolu ilə onların bu ərazidə mövcudluğunu danmaq istiqamətində 200 ildən çoxdur çalışdıqlarını etiraf edirlər.
Bildirilir ki, 2019-cu ildə etnoqraflar Arsen Hakopyanın, Lusine Xaratyanın və Rafik Kortoşyanın müəllifi olduğu “Ermənistanın sovet keçmişindən epizodlar: erməni-azərbaycanlı birgəyaşayışının izləri ilə” adlı kitabda ermənilərin bu illər əzrzində səylə silmək istədikləri Azərbaycan izləri öz alimləri tərəfindən təqdim olunur, Ermənistan dövlətinin və ictimaiyyətin Azərbaycanlılara məxsus abidələrin dağıdılması istiqamətində apardıqları məkrli siyasət ifşa edilir.
Yazıçı, ədəbiyyatşünas, ictimai xadimi, 2007-ci ildən Avrasiya Əməkdaşlıq Fondunun direktoru Gevorq Ter-Qabrielyan, kitabın müəllifləri – etnoqraf Levon Abrahamyan və Arsen Hakopyandan sitatlar, qeydlər verilir, onların sözləri ilə Ermənistanın sovet dövrü tarixində azərbaycanlıların mədəni irsinin lazımi səviyyədə öyrənilmədiyi vurğulanır.
Verilişdə tanınmış jurnalist Marina Martirosyanın 1882-ci ildə yaranan Azərbaycan Teatrının tarixini 50 il cavanlaşdırması, proqressiv görünmək istəyən erməni ziyalılarının özündə şovinizm mərəzi, tarixi öz maraqlarına uyğun dəyişmək meylləri göstərilir.
Həmçinin erməni etnoqrafları keçmişdə Meqri bölgəsində kult və dini strukturlar ətrafında formalaşmış yerli birgəyaşayış forma və mexanizmlərini maraqlı nümunə kimi önə çıxarır, 1920-ci illərdə azərbaycanlıların mədəni modernləşdirilməsinə yönəlmiş sovet milli siyasətinin erməni xüsusiyyətlərini vurğulayırlar:
“Dolayısı ilə bu siyasətin saxtalaşdırma, azərbaycanlıların tarixi yerini, mədəniyyətini aşağılama və beynəlmiləlçilik adı ilə milli xüsusiyyətləri silmə meylləri ifşa olunur. Sövet dövründə Türkiyədən gələn mühacir ermənilərin bu bölgədə əlavə gərginlik yaratması və İrəvan Azərbaycan teatrının milli adətlər üzərində yeni ənənə formalaşdırmaq, intellektual əlaqələr yaratmaq vasitəsinə çevrildiyi qeyd edilir.
Müəlliflərin gəldiyi əsas qənaət bu ərazidə Azərbaycan izlərinin böyük tarixə malik olmasıdır. Ermənistan dövlətinin və elmi dairələrin bu izləri silmək üçün saxtalaşdırma, adları dəyişdirmə, abidələri, məzarları dağıtma əməlləri, monoetnik mədəni mühit yaratmaq fəaliyyətinin etiraf edilməsi də diqqət çəkir.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, – fikrini əsas tutaraq, Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
Ətraflı Baku TV-nin süjetində:
